Doktorat wdrożeniowy
Doktoraty wdrożeniowe są specyficznie adresowane do praktyków, tj. osób z istotnym dorobkiem zawodowym, którego charakter i kumulacja stanowią wartościową podstawę w naukach empirycznych do potraktowania jako baza kompetencji o dwóch zakresach atrakcyjności. Po pierwsze, oczekiwanych od kandydata do stopnia doktora kompetencji osobistych, które po ich uporządkowaniu metodycznym oraz uzupełnieniu o niezbędne treści teoretyczne i umiejętności posługiwania się nimi mogą być podstawą uznania za pozyskanie kwalifikacji na poziomie 8 Polskiej Ramy Kwalifikacji. Po drugie zaś, jako zakres dorobku (i to nie tylko osobistego, lecz także środowiska zawodowego doktoranta), który może stanowić wartość po jego uogólnieniu naukowym lub który jest źródłem pytań służących sformułowaniu problemów badawczych.
Formuła doktoratu wdrożeniowego podporządkowuje się regułom określonym regulaminem wybranej szkoły doktorskiej. Alternatywą jest formuła doktoratu eksternistycznego, co opiszemy w kolejnym numerze Biuletynu.
Program „Doktorat wdrożeniowy” jest realizowany na podstawie art. 376 ust. 1 i ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. z 2021 r. poz. 478 i 619). Jest to specjalny program, którego środki są przeznaczane na realizację w formie doktoratu innowacyjnych przedsięwzięć, które są potrzebne w sferze praktycznej i zostały zgłoszone oraz ich realizacja będzie wspierana przez podmioty biznesowe lub administracyjne. Do udziału w programie i składania wniosków są uprawnione tzw. podmioty wnioskujące, tzn. instytucje prowadzące szkoły doktorskie: uczelnie, instytuty naukowe, instytuty badawcze.
Komunikat Ministra Edukacji i Nauki z dnia 16 kwietnia 2021 r. o ustanowieniu programu „Doktorat wdrożeniowy” i naborze wniosków reguluje tryb składania wniosków. Nabory wniosków przeprowadza się raz w roku. Kandydaci do programu nie mogą składać wniosków indywidualnie, tylko za pośrednictwem podmiotu wnioskującego działającego w porozumieniu z podmiotem biznesowym lub administracyjnym. Czyli warunkami zakwalifikowania do udziału w programie są:
- przygotowanie projektu/pomysłu doktoratu o praktycznym znaczeniu dla podmiotu współpracującego z uczelnią (w praktyce pracodawcy przyszłego doktoranta);
- podjęcie współpracy uczelni z tzw. podmiotem współpracującym (porozumienie stron), zainteresowanym wdrożeniem wyników doktoratu;
- wyrażenie przez podmiot współpracujący zgody na realizację projektu przez pracownika i zobowiązanie się do zatrudnienia go przez cały okres realizacji doktoratu;
- wskazanie przez podmiot współpracujący spośród swoich pracowników opiekuna doktoranta; który powinien posiadać stopień naukowy doktora lub znaczące osiągnięcia w zakresie opracowania i wdrożenia w sferze gospodarczej lub społecznej oryginalnego rozwiązania projektowego o trwałym i uniwersalnym charakterze.
- projekt jest obliczony na jednego doktoranta, nie są możliwe prace zespołowe.
Deklarowane projekty muszą być uzasadnione wyraźną potrzebą podmiotu współpracującego, a równocześnie luką naukową, co wskazuje na potrzebę oryginalnego (nieoczywistego) rozwiązania. Bardzo ważny jest, z jednej strony, poziom naukowy proponowanych projektów, a z drugiej, ich przydatność, celowość oraz innowacyjność ze względu na rozwój naukowo-aplikacyjny w gospodarce lub administracji.
Warunkiem ostatecznego zakwalifikowania do udziału w programie jest przyjęcie zakwalifikowanej osoby do szkoły doktorskiej według procedury rekrutacyjnej określonej przez daną szkołę doktorską.
Środki finansowe przyznane w ramach programu wnioskodawca przeznacza na: stypendium doktoranckie oraz dofinansowanie kosztów wykorzystania infrastruktury badawczej w celu realizacji przez doktoranta projektu. Miesięczna kwota stypendium doktoranckiego to 3.450,00 zł przez pierwsze 2 lata do tzw. oceny międzyokresowej, a jeśli jest ona pozytywna, to od tego momentu 4.450,00 zł przez kolejne 2 lata (niezależnie od wynagrodzenia w miejscu zatrudnienia).
Doktorat wdrożeniowy jest realizowany w szkole doktorskiej zgodnie z regulaminem i programem kształcenia tej szkoły. Doktorant wdrożeniowy jest zatem zobowiązany do realizacji ustalonego indywidualnego planu badawczego oraz indywidualnego programu kształcenia, czyli: prowadzenia badań naukowych, zaliczania przedmiotów z programu szkoły i odbywania praktyk dydaktycznych (prowadzenie zajęć ze studentami), a także składania sprawozdań dokumentujących postępy w realizacji indywidualnego planu badawczego. Dodatkowym obowiązkiem doktoranta wdrożeniowego jest coroczne składanie do MEiN raportów z realizacji doktoratu wdrożeniowego wraz z opinią promotora naukowego oraz opiekuna pomocniczego z podmiotu współpracującego
Warunkiem zakończenia udziału w programie jest złożenie przez doktoranta, w 4-letnim okresie, rozprawy doktorskiej będącej wynikiem działalności naukowej prowadzonej w ramach projektu. Wypada też podkreślić, że w sensie czysto formalnym i naukowym doktorat wdrożeniowy jest takim samym doktoratem jak każdy inny i jego obronienie prowadzi do ogólnych uprawnień związanych ze stopniem naukowym doktora.
Anna Kosieradzka
Informacje szczegółowe oraz lista kontaktów do Działu Obsługi Doktorantów znajdują się na stronie: https://www.sd.pw.edu.pl/
W następnym numerze Biuletynu napiszemy jak przeprowadzić przewód doktorski w trybie eksternistycznym.