Politechnika Warszawska. Wydział Mechaniczny. (1922 - 1939)

„Rok 1922 to czas, w którym (już z tytułem profesorskim) Karol Adamiecki przyczynił się do powstania i aż do śmierci kierował świeżo utworzoną na Wydziale Mechanicznym PW Katedrą Zasad Organizacji Pracy i Przedsiębiorstw Przemysłowych. Był także autorem programów nauczania dla przedmiotów: „Zasady Organizacji Pracy” oraz „Organizacja Przedsiębiorstw Przemysłowych”, które prócz Wydziału Mechanicznego od 1923 r. wykładał także na Wydziale Chemicznym i Elektrycznym. Opiekował się studenckimi kołami naukowymi. Współpracował ze Stowarzyszeniem Techników Polskich, gdzie z jego inicjatywy zaczęły od 1923 powstawać koła inżynierów organizacji pracy, w 1924 liczące już 400 członków. Z jego inicjatywy utworzony został Instytut Naukowej Organizacji Pracy, (przemianowany później na Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa). Rozwijając naukową i dydaktyczną działalność Instytutu pracował jednocześnie na Politechnice Warszawskiej oraz utrzymywał związki z praktyką produkcyjną. W 1924 przewodniczył polskiej delegacji na I Międzynarodowy Kongres Naukowej Organizacji w Pradze. Wygłosił tam referat „Harmonizacja, jako jedna z głównych podstaw organizacji naukowej”, który przyniósł mu międzynarodowe uznanie. Przedstawił w nim m.in. zasadę harmonii (Adamieckiego): „Aby więc osiągnąć sprawność wzorcową pod względem ekonomicznym, trzeba dobierać organy z ich charakterystycznymi wykresami i następnie trzeba, aby te organy działały w ścisłym ze sobą związku, tak by każda czynność odbyła się w swoim czasie”. W tym samym roku na I Zjeździe Polskiej Naukowej Organizacji Pracy w Warszawie wygłosił referat Stanowisko inżyniera jako kierownika zakładów wytwórczych. Powołano tam Komitet Wykonawczy Zrzeszeń Naukowej Organizacji Pracy w Polsce, a on sam został powołany na prezesa Komitetu. Dzięki jego zabiegom w 1925 nie doszło do rozbicia międzynarodowego ruchu naukowej organizacji pracy. Na IV Kongresie w 1929 w Paryżu został wybrany wiceprzewodniczącym Międzynarodowego Komitetu Naukowej Organizacji z siedzibą w Genewie. Karol Adamiecki był także członkiem korespondentem Akademii Nauk Technicznych” (Lachowski S., 2012, s.171).

Jak podkreśla Wikipedia „…skutkiem Jego wieloletnich badań i przemyśleń było sformułowanie pięciu praw organizacji pracy:

„Prawo harmonii. Współdziałające ze sobą elementy procesu produkcyjnego powinny być dopasowane do siebie pod względem ilości pracy i jej, jakości wykonania tak, by efektywność była największa przy najmniejszych stratach. Prawo to złożone jest z trzech składowych. Zasada harmonii doboru mówi, o tym by kooperujące ze sobą jednostki wytwórcze miały zbliżone wzorce produkcyjne, a łączne czasy wszystkich czynności były jak najmniejsze. Zasada harmonii duchowej to wymóg istnienia więzi emocjonalnych pomiędzy ludźmi. Zasada harmonii działania, określa sposób funkcjonowania organów w ściśle określonym czasie.

Prawo podziału pracy. Warunkiem koniecznym do wysokiej wydajności jest podział na czynności składowe.

Prawo koncentracji, czyli współdzielenie wysoko wyspecjalizowanych funkcji.

Prawo optymalnej produkcji. Należy wyznaczyć wielkość, która oznaczać będzie granicę wydajności, przy której koszt na jednostkę jest najmniejszy.

Prawo inercji przyzwyczajeń i prawo przekory. Istotne jest odpowiednie przygotowanie określonych usprawnień, które chcemy wprowadzić, tak by każda zmiana w organizacji spotkała się z jak najmniejszym oporem wśród pracowników.

Mówi się o nim, że wynalazł „wykres Gantta” przed Ganttem, gdyż harmonogramowanie zaproponowane przez Adamieckiego i Gantta ma wiele cech wspólnych i służy do podobnych celów. Karol Adamiecki przywiązywał większą wagę do działania niż pisania, dlatego jego publikowany dorobek naukowy zawiera zaledwie 18 pozycji. Znane jego publikacje to: „Harmonizacja, jako jedna z głównych podstaw organizacji naukowej”, „Naukowa organizacja i jej rola w życiu gospodarczym”, „O istocie naukowej organizacji”. Dopiero po 1925 r. przełożono na język polski i wydano drukiem kilkanaście najważniejszych pozycji literatury światowej z zakresu organizacji pracy. Osobiście Adamiecki przetłumaczył wybrane prace H. Le Chateliera, które złożyły się na książkę „Filozofia systemu Taylora” (Warszawa 1926), która dopiero z języka polskiego została przetłumaczona na angielski i włoski. (Niestety aż do wybuchu wojny Instytut nie zgromadził jednakże środków na wydanie dwóch książek, w których Karol Adamiecki zebrał i usystematyzował swój dorobek naukowy aż do śmierci w maju 1933 roku; rękopisy obu dzieł zaginęły).” (Karol Adamiecki… , 2017, [online]).

„Po nagłej śmierci profesora Adamieckiego katedrę Zasad Organizacji Pracy i Przedsiębiorstw Przemysłowych i powstały przy niej Zakład Organizacji Pracy zlikwidowano, a kontynuatorem działalności profesora był inż. Zygmunt Rytel, członek Instytutu Naukowej Organizacji, który dalej prowadził wykłady na Politechnice Warszawskiej” (50 lat Wydziału …, 2001, s.13).

„Zygmunt Rytel (1880 - 1947) - był przedstawicielem nurtu uniwersalnego w organizacji i zarządzania w pierwszej połowie XX wieku. Zygmunt Rydel, jako pierwszy teoretyk organizacji zajął się zdefiniowaniem podstawowych pojęć myśli organizatorskiej. Próbował on zdefiniować nie tylko pojęcia takie jak: organizacja, kierownictwo, czy też naukowa organizacja, ale również starał się nadać uniwersalne dla każdego rodzaju działalności definicje takim pojęciom jak: działalność, funkcja, skuteczność. Ponadto opracował on także "energetyczną koncepcję oceny działań". Koncepcja, wywodząca się od Emersona, przyniosła mu ogromny sukces. Sformułował on ją w swoim wybitnym dziele " Teoretyczne problemy organizacji". Generalnie rzecz ujmując Rytel w swej koncepcji uważał, iż aktywność każdego kierownika powinna być skoncentrowana na likwidacji strat z wyjątkiem tych, których uniknąć się nie da. Dzięki temu możliwe będzie osiągnięcie wyniku idealnego przy danym zasobie energii lub tez zmniejszonej do minimum ilości energii zużytej. Równanie pracy pozwala na sprecyzowanie pojęcia sprawności i skuteczności działania.

Eo + Em = R + (Suma strat)

Sprawność - jest to stosunek działania R do energii włożonej Eo + Em, a ze wzoru wynika, iż wielkość ta jest zawsze mniejsza od jedności.

Eo - energia w czynnikach osobowych (ludzkim)

Em - energia w czynnikach materialnych, czyli maszynach, urządzeniach, promieniach słonecznych itp.

następna strona - część II