PROGRAM: „Nauka dla Społeczeństwa II”

Nazwa zadania: „Metoda ewaluacji wpływu społecznego badań naukowych bazująca na sztucznej inteligencji”

Dofinansowanie: 280 500,00

Całkowita wartość projektu: 280 500,00

Data podpisania umowy: 31.10.2023

Data zakończenia projektu: 30-10-2025

Opis zadania

Obecnie w wielu krajach są wprowadzane lub doskonalone istniejące systemy ewaluacji wpływu badań naukowych na społeczno-gospodarcze otoczenie uczelni i jednostek naukowych. Badania naukowe powinny być przydatne dla społeczeństwa i w związku z tym systemy ewaluacji i podejścia metodyczne zazwyczaj biorą pod uwagę wykorzystanie wyników badań przez świat pozaakademicki i otoczenie gospodarcze. Rezultaty ewaluacji wpływają na pozycje uczelni, są istotne dla decydentów zarządzających środkami publicznymi, które są przeznaczane na dotacje i mogą rzutować na poziom finansowania jednostek naukowych.

Sposób przeprowadzania ewaluacji wpływu społecznego powinien uwzględniać zróżnicowany charakter i specyfikę poszczególnych dziedzin nauki. W dziedzinie nauk społecznych przeprowadzenie takiej ewaluacji jest uznawane za trudniejsze niż w przypadku nauk ścisłych. Systemy ewaluacji społecznego wpływu badań naukowych są przedmiotem zainteresowania także w Polsce i są podejmowane starania doskonalenia ewaluacji jakości prowadzonych badań naukowych w ramach poszczególnych dyscyplin naukowych.

Celem projektu jest opracowanie koncepcji i empiryczna weryfikacja metody ewaluacji wpływu społecznego badań naukowych bazującej na wybranych technikach sztucznej inteligencji. Program badawczy obejmuje analizę teoretyczną przydatności wybranych technik, modeli i systemów sztucznej inteligencji, a także eksperymentalną implementację opracowanej metody i jej badanie przy wykorzystaniu danych empirycznych. Zakres badań jest ograniczony do ewaluacji wpływu społecznego badań naukowych prowadzonych przez wybrane jednostki naukowe w ramach dziedziny nauk społecznych. W ich przypadku przeprowadzanie ewaluacji jest trudniejsze w porównaniu z naukami technicznymi, które są łatwiej mierzalne wskaźnikami bibliometrycznymi i patentami. Wyniki ewaluacji mają odnosić się do poszczególnych uczelni i instytucji naukowych. Opracowana metoda może sprzyjać pogłębianiu współpracy między podmiotami systemu szkolnictwa wyższego i nauki, a podmiotami działającymi w sferze społeczno-gospodarczej. Cel projektu jest zgodny z priorytetami obszaru „Nauka dla innowacyjności” w programie „Nauka dla Społeczeństwa II”, w ramach którego są wspierane projekty badawcze służące poprawie efektywności współpracy nauki z otoczeniem gospodarczym. Projekt wpisuje się także w obszar "Doskonałość naukowa", w szczególności w zakresie identyfikowania mierników doskonałości i rozwoju nauki. W ramach projektu są przeprowadzane analizy porównawcze uwzględniające międzynarodowy dorobek metodyczny i dane empiryczne dotyczące wybranych zagranicznych uczelni. Gromadzone są międzynarodowe doświadczenia, dobre praktyki i dobre źródła inspiracji. Obecnie w wielu krajach są wprowadzane lub doskonalone istniejące systemy ewaluacji wpływu badań naukowych na społeczno-gospodarcze otoczenie uczelni i jednostek naukowych. Tego rodzaju systemy są przedmiotem zainteresowania także w Polsce (kryterium wpływu społecznego uwzględniane w ewaluacji jakości działalności w ramach poszczególnych dyscyplin naukowych w latach 2017-2021, 2022-2025) i opierają się głównie na subiektywnych ocenach ekspertów. Wyniki ewaluacji mają odzwierciedlać poziom doskonałości naukowej oraz wspomagają podejmowanie decyzji dotyczących kategoryzacji poszczególnych jednostek naukowych. Ma to wpływ na uprawnienia poszczególnych jednostek, poziom dotacji i pozycję konkurencyjną. Jednym z kluczowych kryteriów ewaluacji jest społeczny wpływ badań naukowych na świat pozaakademicki. Istnieje zatem uzasadnienie dla opracowania nowej autorskiej metody wspomagającej przeprowadzanie ewaluacji na poziomie poszczególnych podmiotów systemu szkolnictwa wyższego i nauki. W szczególności, interesujące jest podjęcie badań związanych z wykorzystaniem sztucznej inteligencji w tej dziedzinie.