Politechnika Warszawska. Wydział Mechaniczny. (1922 - 1939) cz.III
„Dzieje Politechniki okresu okupacji były ściśle powiązane z dziejami i losem Warszawy, która mimo formalnej degradacji do stolicy dystryktu pełniła do końca okupacji funkcje stolicy Polski. Ogólna sytuacja polityczna i sytuacja samego miasta wyznaczały, zatem zakres i formy działalności uczelni, drugiej, co do wielkości w Polsce międzywojennej. Była to zarówno działalność „legalna”, tj. taka, na jaką zezwalały władze okupacyjne, jak i na szeroką skalę zakrojona działalność konspiracyjna, którą prowadzono na Politechnice, opierając się w dużym stopniu na różnorodnych formach działalności oficjalnej. We wrześniu i październiku na apel rektora Drewnowskiego wydziały przygotowywały się do uruchomienia działalności dydaktycznej. Kiedy jednak w połowie listopada władze niemieckie zrządziły zamknięcie wszystkich szkół wyższych w Warszawie, prowadzono jedynie prace nad zabezpieczaniem majątku uczelni i porządkowaniem jej akt.
Politechnika, tak jak i inne uczelnie stolicy, była w tym czasie „wizytowana” przez niemieckie osoby cywilne bądź wojskowe, które rabowały pomoce naukowe na rachunek bądź własny, bądź wyższych uczelni III Rzeszy. Według zachowanych materiałów oraz akt procesu Ludwika Fischera rabunek i wywożenie majątku odbywało się w sposób następująco opisywany: „W październiku 1939 r. zjawił się w Politechnice generał prof. dr Schuman z Armeeoberkomando i zwizytował budynki oraz instytuty uczelni. Ponadto rozkazał, o ile to było w tym czasie możliwe, uporządkować poszczególne instytuty i zabezpieczyć ich mienie. Dał także do zrozumienia, ze możliwe jest, iż niektóre instytuty trzeba będzie uruchomić, bowiem ich praca jest nader potrzebna dla gospodarki okupowanego kraju".
„Z początkiem listopada docent Wyższej Szkoły Technicznej z Charlottenburga dr Holm z jakimś wyższym oficerem odwiedził rektora Politechniki i wręczył pismo od generała Schumana, w którym generał zarządził natychmiastowe zabezpieczenie Instytutu Fizycznego i Laboratorium Balistycznego. Na podstawie tego pisma zostało zabrane całe urządzenie Laboratorium Balistycznego, jak też większa część naukowego laboratorium obu instytutów Fizyki. Protokół odbiorczy, jaki sporządzono, nie został Politechnice pozostawiony. Instrumenty zostały odpowiednio zapakowane i wywiezione”.
„Niedługo potem odwiedzili kierownika Instytutu Geodezyjnego prof. Warchałowskiego dwaj oficerowie z Wydziału Miernictwa i zabrali wiele aparatów z obu instytutów: Wyższej Geodezji – prof. Warchałowskiego i Niższej Geodezji – prof. Piotrowskiego. Pokwitowanie rekwizycji pozostawiono kierownikowi Instytutu”.
”W kilka dni potem odwiedził Politechnikę i rektora prof. dr Poeckelmann z przedstawicielem Reichsstelle fur Bodenforschung, przedstawiając odpowiednie pismo swoich władz, żądające pokazania Instytutu Mineralogicznego i Instytutu Budowy Dróg. Obejrzawszy Instytut Mineralogiczny prof. Wojny, na podstawie wyżej wymienionego pisma zabrali z sobą komplet mikroskopów. W końcu listopada 1939 r. dr Holm wywiózł z Politechniki wiele innych urządzeń, prawdopodobnie do Berlina. W grudniu 1939 r. docent dr Diebner zabrał do Charlottenburga, do tamtejszej uczelni, wiele pozostałych urządzeń i aparatów”.
W końcu 1939 r. władze niemieckie zezwoliły na wypłacanie wynagrodzeń jedynie 74 pracownikom niezbędnym dla ochrony i utrzymania gmachów, a rektor Drewnowski ustalił zakres odpowiedzialności przy zabezpieczaniu pomocy naukowych i bibliotek oraz przy porządkowaniu akt szkoły. W początkach 1940 r. władze Politechniki zwróciły się do Komisji Likwidacyjnej Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego z prośbą o zezwolenie na przeprowadzenie egzaminów dyplomowych dla studentów, którzy ukończyli już studia i byli w trakcie wykonywania prac dyplomowych. Już w grudniu 1939 r. analogiczne zezwolenie otrzymał dla niektórych wydziałów Uniwersytet Warszawski, a następnie trzy dalsze uczelnie stołeczne. Dla Politechniki wyrażono zgodę z pewnym ociąganiem, bo dopiero 7 marca 1940 r., był to, bowiem okres, w którym Niemcy coraz bardziej rygorystycznie przestrzegali nakazów odgórnych, zmierzających do likwidowania wyższych uczelni w Polsce.
Do końca czerwca 1940 r. akcja egzaminów miała być w Politechnice zakończona. W ciągu zaledwie kilku tygodni zgłosiło się 239 dyplomantów. Z tej liczby 19 już w kwietniu uzyskało dyplomy. Pozostali zdawali brakujące egzaminy i kończyli prace dyplomowe. Tymczasem sytuacja stawała się coraz bardziej napięta; ostatecznie w dn. 4 maja 1940 r. nowy kierownik niemieckiego wydziału szkolnictwa w dystrykcie cofnął zezwolenie, nakazując przerwanie przez Politechnikę wszelkich prac dydaktycznych” (Kazimierska J., 1979, s.109-111).
„W maju 1940 r. Niemcy zezwolili na uruchomienie 9 zakładów Politechniki, zatrudniających 39 stałych pracowników naukowych. Rektor PW Kazimierz Drewnowski został mianowany zarządcą uczelni. Wszyscy pozostali pracownicy Politechniki zostali zmuszeni do ubiegania się o zezwolenie Wydziału Szkolnictwa na wejście do gmachów Politechniki. Utworzono szkoły zawodowe II stopnia, które stanowiły najwyższy dopuszczalny dla Polaków poziom nauczania. W szkołach tych zatrudnieni byli, jako nauczyciele, wykładowcy politechniczni. Funkcjonowały w Warszawie: Szkoła Elektryczna kierowana przez prof. Romana Trechcińskiego, Szkoła Metaloznawczo-Odlewnicza, kierowana przez adiunkta inż. Kazimierza Gierdziejewskiego oraz Szkoła Budownictwa Lądowego i Wodnego, której dyrektorem był prof. Edward Warchałowski. Niezależnie od tych szkół wykładowcy politechniczni uczestniczyli aktywnie w tajnym nauczaniu. Od 1940 r. istniały też oficjalnie Kursy Rysunku Technicznego zorganizowane przez starszego asystenta Politechniki mgr Zenona Jagodzińskiego. W 1942 r. w ramach akcji wyniszczania inteligencji polskiej aresztowano i uwięziono na Pawiaku prof. Drewnowskiego – funkcję Rektora tajnej Politechniki przejął Prorektor Stefan Straszewicz. Pod jego patronatem kontynuowano dotychczasowe formy nauczania jawnego i tajnego, działalność naukową i dyskusje nad przyszłym modelem studiów.
W tym samym też roku za zgodą władz hitlerowskich uruchomiona została Państwowa Wyższa Szkoła Techniczna (PWST). Przejęła ona cały majątek ruchomy i nieruchomy oraz pracowników naukowych i pomocniczych Politechniki Warszawskiej. Szkoła ta nie miała statusu akademickiego. Składała się z 5 wydziałów: Budownictwa, Budowy Maszyn, Elektrycznego, Chemii Technicznej i Mierniczego. Zajęcia odbywały się na kursach: normalnym i specjalnym. Na pierwszych semestrach studiów przyjęto 1500 osób” (Księga…, 2015, s.11].